Golem (1979)

Golem polski film w formie poetyki ekspresjonistycznego horroru w reżyserii Piotra Szulkina, zrealizowany w 1979 roku. Scenariusz filmu jest inspirowany żydowską legendą oraz wątkami powieści Gustava Meyrinka o tym samym tytule.
Fabuła

Postapokaliptyczna przyszłość, akcja filmu rozgrywa się kilkadziesiąt lat po kataklizmie atomowym. W świecie zniszczonym przez wojnę atomową panuje system totalitarny. Naukowcy pod czujnym okiem władz starają się udoskonalić ludzkość, dokonując eksperymentów medycznych na jednostkach nieprzystosowanych społecznie. Pierwszym z poddanych zabiegom, modelem prototypowym, jest Pernat. Wraca on do swego mieszkania na poddaszu kamienicy, pozbawiony pamięci, zredukowany do umiejętności pracy. W tej samej kamienicy mieszka Holtrum, owładnięty obsesją stworzenia człowieka doskonałego. Pernat spotyka syna Holtruma, a wszystko wskazuje na to, że nie jest to jego biologiczny syn, tylko wypalona z gliny lalka.

Kontrolowany na każdym kroku Pernat buntuje się przeciwko swoim opiekunom. Początkowo próbuje namówić do ucieczki Rozynę, córkę Holtruma, a później Miriam, córkę szalonego bibliofila. Ostatecznie jednak nie ucieka, zostaje oskarżony o zabójstwo Holtruma i trafia do więzienia.

W ostatniej scenie Pernat jest znowu zmieniony: tym razem to pełny zapału polityk przemawiający do tłumu z trybuny. W dłoni ściska kartkę z numerem. Jest to nawiązanie do wywiedzionej z tradycji żydowskiej legendy, wedle której Golem, istota ulepiona z gliny, ożywa po włożeniu w usta kartki z magiczną formułą.
Obsada

Źródło: FilmPolski.pl[1]

Marek Walczewski jako Pernat
Krystyna Janda jako Rozyna, córka Holtruma
Joanna Żółkowska jako Miriam
Mariusz Dmochowski jako Holtrum
Krzysztof Majchrzak jako syn Holtruma
Wiesław Drzewicz jako ojciec Miriam
Bogusław Sobczuk jako śledczy
Ryszard Pietruski jako śledczy, fałszywy kominiarz
Jan Nowicki jako przodownik snu
Wojciech Pszoniak jako więzień
Marian Opania jako naukowiec
Andrzej Seweryn jako naukowiec
Emil Karewicz jako szef naukowców
Arkadiusz Bazak jako szef naukowców
Jan Pietrzak jako dentysta okulista
Anna Jaraczówna jako staruszka
Henryk Bąk jako pracownik depozytu więziennego
Grzegorz Warchoł jako przewodnik niewidomego
Zofia Czerwińska jako babcia klozetowa
Ryszard Kotys jako windziarz
Zbigniew Buczkowski jako pielęgniarz

i inni

W filmie wystąpił także muzyk Józef Skrzek, wykonując skomponowaną przez siebie piosenkę Golem. Autorem tekstu utworu jest poeta Miron Białoszewski.
Nagrody

1980 brązowe lwy, 7. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za debiut reżyserski dla Piotra Szulkina
1980 nagroda Baskijskiego Towarzystwa Fotograficznego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián dla operatora Zygmunta Samosiuka
1981 Grand Prix Monolit Międzynarodowego Festiwalu Filmów Fantastycznych w Madrycie dla Piotra Szulkina
1981 nagroda Międzynarodowego Festiwalu Filmów Fantastycznych w Madrycie za scenariusz dla Piotra Szulkina i Tadeusza Sobolewskiego
1981 wyróżnienie FIPRESCI Międzynarodowego Festiwalu Filmów Fantastycznych w Madrycie dla Piotra Szulkina
1981 nagroda aktorska Srebrny Asteroid Międzynarodowego Festiwalu Filmów Fantastycznych w Trieście dla Krystyny Jandy
Nagroda Jury Kin Studyjnych w Łagowie
Nagroda Szkoły Filmowej imienia Andrzeja Munka