To już czwarty odcinek odcinek naszego cyklu, z którego dowiesz się czym jest kopanie bitcoina, na czym polega i jak powstają nowe jednostki kryptowaluty.
Artykuł i nagranie to część naszego nowego cyklu video o intrygującej nazwie Kurs Bitcoina od Zera, w którym po kolei od najprostszych zagadnień, do tych coraz trudniejszych, dowiesz się tego jak działa bitcoin i inne kryptowaluty, w jaki sposób z nich korzystać oraz jakimi prawami rządzi się ten młody i pasjonujący rynek. Na kurs zaprasza Darek Dziduch.
„Bitcoin nie ma żadnej realnej wartości, jest tworzony z powietrza i w bezsensowny sposób marnuje ogromne ilości energii elektrycznej.”
Na pewno słyszeliście takie opinie, a nawet być może sami tak uważacie.
W tym artykule opowiem dlaczego osoby, które tak twierdzą dość mocno mijają się z prawdą, a także o tym czym, jest to słynne już kopanie bitcoina.
Kopanie bitcoina
Zacznijmy od procesu zwanego kopaniem bitcoinów. Chyba każdy o nim słyszał, ale nie każdy wie o co w nim chodzi, co jest powodem niezrozumienia zasad działania BTC.
Oczywiście, na samym początku muszę zaznaczyć, że kopanie (czyli z jęz. angielskiego mining) to całkowicie metaforyczne, umowne określenie nieustannych obliczeń komputerowych, które sprawiają że sieć bitcoina po prostu działa. Te obliczenia dają dowód pracy, która została wykonana, aby zapewnić bezpieczeństwo sieci (ochrona przed podwójnym wydawaniem, cofaniem transakcji), dlatego też ten model działania nazywany jest Proof of Work.
To dzięki tym obliczeniom, dokonywanym przez specjalne komputery, nazywane umownie koparkami, przetwarzane są transakcje użytkowników, dodawane są kolejne bloki transakcyjne w sieci blockchain, a także - co wyjątkowo istotne - powstają nowe jednostki bitcoina (mówi się, że są “wykopywane”).
Górnicy w sieci bitcoina
W sieci bitcoina (i zresztą nie tylko) najważniejsi są górnicy, odpowiadający za zatwierdzanie transakcji i tworzenie nowych bloków transakcyjnych, korzystający ze wspomnianych wcześniej komputerów nazywanych koparkami.
Ich praca polega na rozwiązywaniu funkcji hashującej kolejnych bloków zawierających transakcje, czyli na nieustannym szukaniu odpowiedniego ciągu liczb. Gdy któryś z rywalizujących górników odnajdzie odpowiedni hash bloku, oznacza to że potocznie “wykopał blok”. Następnie przedstawia go wszystkim węzłom w sieci blockchain, które weryfikują czy hash jest prawidłowy. Tak jak mówiłem w odcinku drugim o sieci blockchain - hash jest bardzo trudny do odnalezienia, ale gdy już zostanie odnaleziony, to weryfikacja jego poprawności jest bardzo prosta, dzięki czemu węzły mogą natychmiastowo potwierdzić czy wykopany blok jest poprawny.
Trudność wydobycia bitcoina
Oczywiście, to nie jest tak że dzisiaj każdy może kopać bitcoiny. Tzn. każdy może to robić, ale żeby to było w jakikolwiek sposób opłacalne, trzeba mieć do tego odpowiedni sprzęt.
W pierwszych latach działania sieci BTC, kopanie było opłacalne nawet przy wykorzystaniu laptopów i zwykłych komputerów stacjonarnych, później jednak dało się cokolwiek wykopać już przy użyciu kart graficznych wyższej klasy, a niedługo potem zaczęto budować całe koparki składające się z kilku kart graficznych. Obecnie do kopania BTC nadają się wyłącznie wyspecjalizowane koparki oparte na układach ASIC, służące wyłącznie do rozwiązywania konkretnej funkcji hashującej (w przypadku BTC jest to popularny SHA256, wykorzystywany np w certyfikatach bezpieczeństwa witryn internetowych). Taka koparka nie nadaje się do niczego innego, jest za to bardzo wydajna. Co więcej, dziś już żaden pojedynczy górnik nie ma szans na wykopanie bloku z użyciem jednej koparki, może za to udostępniać swoją moc obliczeniową i partycypować w zyskach.
Dlaczego tak się dzieje, że dziś naszym domowym komputerem nic nie wykopiemy?
W sieci bitcoina bardzo ważny jest parametr trudności wydobycia - działa on tak, że im większa moc obliczeniowa od górników w sieci, tym trudniej jest wykopać nowy blok transakcyjny.
Zmienia się on w BTC co 2016 bloków, czyli co ok. dwa tygodnie i jego działanie zmierza do tego, aby każdy blok transakcyjny był dodawany do łańcucha co 10 minut. Czyli, jeżeli moc obliczeniowa w sieci wzrasta i górnicy są w stanie wykopywać nowe bloki szybciej niż co 10 minut, to przy kolejnej rekalkulacji trudności wydobycia kopanie będzie trudniejsze, tak aby średni czas znów zbliżył się do 10 minut. I odwrotnie.
Nagroda za blok dla górników bitcoina
Jak się nietrudno domyślić, efektywne kopanie bitcoina wymaga ogromnych nakładów finansowych nie tylko na sprzęt, ale również bardzo dużą ilość prądu, jaką do pracy potrzebują koparki. Można by zatem zapytać, dlaczego górnicy decydują się na kopanie bitcoina i na zakup coraz mocniejszego sprzętu, skoro nie jest to tania zabawa?
Między innymi dlatego, że górnicy za swoja pracę otrzymują wynagrodzenie. Po pierwsze, to do nich trafiają opłaty transakcyjne od użytkowników, a po drugie i najważniejsze - górnicy, którym uda się wykopać blok, czyli znaleźć odpowiedni hash, otrzymują tzw. nagrodę za blok. Nagroda na blok nie pochodzi ze środków, które już znajdują się w sieci, lecz z nowych, wykopanych bitcoinów. To właśnie z nagród za pracę górników powstają kolejne, nowe bitcoiny. Obecnie nagroda za blok wynosi 12,5 BTC.
Nagroda za blok dla górników ulega zmniejszeniu o połowę co 210 tys. bloków transakcyjnych, czyli mniej więcej co cztery lata. Mechanizm ten jest określany jako halving. Początkowo nagroda za wykopanie bloku wynosiła aż 50 BTC, a kolejny halving zmniejszający nagrodę do 6,25 BTC nastąpi w okolicach drugiej połowy maja przyszłego roku.
Dzięki temu mechanizmowi, wszystkie 21 mln bitcoinów zostanie wykopanych ok. 2140 r.
A gdy wszystkie BTC zostaną wykopane, górnicy docelowo będą zarabiać wyłącznie na opłatach transakcyjnych.
Jak widać, aby zatwierdzić transakcję w sieci BTC i przede wszystkim, aby wykopać nowe bitcoiny, potrzebny jest znaczny nakład pracy i środków.
Czy bitcoin ma realną wartość?
Czy zatem bitcoin tworzony jest z powietrza? Oczywiście, że nie, a koszt wykopania każdej jego jednostki jest swego rodzaju wyznacznikiem wartości fundamentalnej bitcoina. Podobnie jak np. z wydobyciem złota, którego zasoby są ograniczone i wydobycie pracochłonne i kosztowne.
Bitcoin również ma ograniczoną podaż (czyli liczbę jednostek) i na da się go stworzyć inaczej, niż wkładając w to odpowiednią ilość pracy, rozumianej jako wykonanie obliczeń.
Dlatego, jeśli ktoś usilnie twierdzi, że bitcoin nie ma żadnej wartości, to prawdopodobnie nie rozumie zasad jego funkcjonowania i jego wewnętrznej ekonomii (wtedy podeślij mu ten artykuł) lub po prostu prezentuje postawę ideologiczną („bitcoin nie ma wartości, bo go nie lubię”).
