W systemie, w którym wszystko jest plikiem, przeglądanie zawartości plików to konieczność, a nie opcja. Czy będzie to konfiguracja, czy dokumenty, czy kod programu – raz na jakiś czas chcemy zobaczyć ich treść na ekranie.

Program cat, będący częścią basha (znajduje się w pakiecie coreutils) daje sobie radę doskonale. Kilka opcji takich jak -n (numerowanie linii) -s (usunięcie nadmiarowych pustych linii czy -b (numerowanie wyłącznie niepustych linii) czyni z niego bardzo przydatne narzędzie. Jednakże to, co można zrobić dobrze z reguły daje się zrobić jeszcze lepiej. Najwyraźniej z tego założenia wyszedł twórca programu bat, który został przez niego określony jako “cat na skrzydłach”, czego wyrazem jest ikona programu – więcej informacji można znaleźć na stronie projektu (https://github.com/sharkdp/bat).

Instalacja

Program znajduje się w repozytoriach wielu dystrybucji i można go zainstalować za pomocą menedżerów paczek każdej z nich:

Ubuntu, Alpine, Arch, Fedora, Funtoo, Gentoo, Void, Termux, openSUSE, a także FreeBSD, OpenBSD.

Jest dostępny również dla macOS przez Homebrew (Homebrew jest dostępny również w Linuksie i tą drogą też można zainstalować program) oraz przez MacPorts.

Nawet Windows doczekał się swojej wersji (trzeba tylko doinstalować kilka rzeczy).

Jednak obecne w repozytoriach paczki nie zawsze są najnowsze, dlatego najlepiej sięgnąć do strony z wydaniami (https://github.com/sharkdp/bat/releases) i ściągnąć najnowszą paczkę. Znajdują się tam pakiety linuksowe, instalator windowsowy oraz paczki dla Mac. Dla Ubuntu pakiet bat-musl.deb zawiera wszystkie zależności i ten właśnie jest najwłaściwszy. Dla innych dystrybucji znajdziemy tam archiwa *.zip i *.gz.

Jeśli jednak zdecydujemy się na instalację z domyślnego repozytorium naszej dystrybucji to trzeba wziąć pod uwagę, że nazwa “bat” jest… już zajęta. Zarezerwowano ją dla programu w pakiecie bacula (system tworzenia backupów). Dlatego też przeglądarka plików zostanie zainstalowana pod nazwą “batcat”. 

Eleganckim rozwiązaniem jest dopisanie w pliku .bashrc definicji aliasu:

alias bat='batcat'

Co oferuje bat

Ktoś mógłby zapytać – a po co w ogóle instalować ten program? W czym on jest lepszy od zwykłego cat’a?

Kolorowanie składni

Po pierwsze – kolorowanie składni. To się przyda nie tylko programistom – znacznie łatwiej czyta się pliki konfiguracyjne kiedy są oznaczone kolorami.

Lista rozpoznawanych typów plików jest imponująca i obejmuje ponad 150 rodzajów. Pełną listę można obejrzeć po wpisaniu polecenia

bat –list-languages.

Tematy kolorystyczne

Po drugie – kolory można dopasować do własnych upodobań dzięki tematom kolorystycznym. W podstawowej wersji jest ich 24, można dodawać własne. Lista tematów jest dostępna dzięki poleceniu

bat –list-themes

Dodatkowe schematy można pobrać choćby ze strony https://colorsublime.github.io/ – jest ich tam bardzo dużo i dla każdego znajdzie się jakiś odpowiedni zestaw. 

Ściągnięte z internetu tematy należy umieścić w katalogu ~/.config/bat/themes/

Kolejną miłą rzeczą w tym programie jest format wyjścia – zawartość pliku jest ujęta w tabelę, której pierwszą kolumną są numery linii, które dodawane są domyślnie – odwrotnie niż w pierwowzorze. Na górze wyświetlana jest nazwa pliku oraz jego rozmiar.

Białe znaki

Program potrafi wyświetlić znaki niedrukowalne – wszelkiego rodzaju spacje, tabulatory itp. Niestety, traktuje jako “białe” wszystko, co nie mieści się w standardowym zestawie znaków, co oznacza, że polskie znaki diakrytyczne również trafiają na to sito.

Stronicowanie

Wyjście programu bat jest stronicowane tzn. nie jest wyświetlany cały plik, a tylko tyle, ile mieści się na ekranie, a resztę można przewinąć. Ma to tę zaletę, że działa wyszukiwanie (klawisz /) Cat wymaga dodatkowego przekierowania do tzw. pagera, najczęściej programu less. W bacie mamy tę funkcję od razu, choć można ją wyłączyć za pomocą przełącznika –paging=never (lub krócej -P). Można również skorzystać z innego programu stronicującego np. more: –pager “more”.

Przewijanie myszą

Przewijanie podglądu pliku za pomocą klawiszy jest niewygodne. Na szczęście domyślny pager less ma możliwość wykorzystania kółka myszy. Wystarczy w pliku .bashrc dopisać linię:

export LESS=’–mouse –wheel-lines=3′

I już można przewijać tekst kółkiem myszy. Rzecz jasna zmiana w pliku .bashrc wymaga ponownego otworzenia konsoli.

Zakres linii

Jeśli mamy do czynienia z dużym plikiem, a jest mniej więcej znane miejsce, którego szukamy to można przekonać program bat do wyświetlenia tylko interesującego nas kawałka pliku:

    -r, –line-range A:B

Gdzie “A” i B” to numery linii. Można użyć następujących opcji:

A:B – od linii numer A do linii numer B

:B – od początku do linii numer B

A: – od linii numer A do końca

A:+10 – linia numer A i 10 następnych

B:-10 – linia numer B i 10 poprzednich

A – wyłącznie linia numer A

Oznaczenia git

Bat potrafi również współpracować z innymi programami – np. z gitem. Jeśli zostanie wykryte repozytorium git to na podglądzie pliku zobaczymy oznaczenia linii, które zostały zmienione od ostatniego commitu.

Plik konfiguracyjny

To nie jest komplet parametrów, z jakimi można wywołać program bat. Wszystkie są bardzo dokładnie opisane – wystarczy wpisać bat –help.

Wobec takiego bogactwa aż prosi się o możliwość jakiejś stałej konfiguracji, zapisania najbardziej nam pasujących wartości i parametrów.

Program po zainstalowaniu działa na domyślnych wartościach i nie korzysta z pliku konfiguracyjnego. Można jednak taki plik sobie sprokurować, wydając polecenie:

bat –generate-config-file

Zostanie wypisana ścieżka do wygenerowanego pliku. Zawiera on kilka przykładowych ustawień. Jak ustawić inne – opis znajduje się w tekście helpa (trzeba przyznać, że od tej strony również program jest bardzo dobrze dopracowany.)

Jeśli program bat ma jakieś słabe strony to z pewnością jest to marketing. Na jego ślad trafiłem przypadkiem, przeglądając… zrzuty ekranowe w jakimś artykule. A przecież w środowisku linuksowym, w którym aż przelewa się od różnorakich plików konfiguracyjnych, systemowych itp. wygodne ich przeglądanie jest nie do przecenienia. Na moim dysku ten nietoperz znalazł sobie wygodne gniazdko i z pewnością zagości tu na dłużej. Mam nadzieję, że przyda się również wielu użytkownikom naszego ulubionego systemu.