Z czego wynika cena prądu i co na nią wpływa?
Spółki energetyczne mają ograniczony wpływ na ceny, po których energia sprzedawana jest firmom, samorządom i instytucjom. Ich wysokość wynika z niezależnych czynników. Poza kosztami stałymi na cenę energii wpływają koszty zmienne. Obecnie najpoważniejszą przyczyną kryzysu energetycznego jest wzrost cen surowców związany z trwającą w Ukrainie wojną, a także konfliktem energetycznym pomiędzy Rosją a Zachodem.
Prezentacja partnera
Na rynku europejskim od lat istnieje mechanizm tzw. ceny krańcowej określający poziom cen energii na giełdzie. Jego celem jest zagwarantowanie dostaw prądu od różnych dostawców. W pierwszej kolejności energia trafia do systemów z najtańszych źródeł, promowane są zatem odnawialne źródła energii. Rynek energii działa według reguły "merit order". Oznacza to, że im większe jest zapotrzebowanie na energię elektryczną, tym więcej coraz droższych jednostek wytwórczych angażuje się w zaspokojenie tych potrzeb. Cena z kolei jest wyznaczana przez najdroższą jednostkę funkcjonującą w danym momencie w systemie. Właśnie dlatego prąd jest najtańszy, gdy jest najniższe zapotrzebowanie na energię, a cena rośnie, gdy rośnie popyt. Aby lepiej zrozumieć, z czego wynika cena energii elektrycznej warto obejrzeć poniżą animację, która jest dostępna także na stronie internetowej:
Zatem gdy popyt na energię wzrasta, musimy włączyć do systemu kolejne jednostki, a koszt kształtuje się w oparciu o cenę produkcji najdroższej instalacji funkcjonującej w danym momencie w systemie, by zaspokoić aktualne zapotrzebowanie na energię elektryczną. Koszty najdroższej elektrowni wyznaczają cenę energii na całym rynku hurtowym. Obecnie najwyższe koszty zmienne ponoszą źródła gazowe. Ostatnimi czasy cena gazu na rynkach rośnie, a w efekcie drastycznie wzrasta cena energii elektrycznej.
Elektrownie węglowe i gazowe są w stanie na bieżąco odpowiadać na zapotrzebowanie na rynku. Produkcja energii z najtańszych, odnawialnych źródeł uzależniona jest od warunków klimatycznych (nasłonecznienia, siły wiatru itd.). Z drugiej strony wytworzenie tej energii wiąże się z najniższymi kosztami na rynku, choć sam koszt inwestycji w OZE jest relatywnie wysoki.
W związku z sytuacją geopolityczną, najwyższy średni koszt wytworzenia energii generują jednostki gazowe. Na wysokie koszty produkcji energii z gazu i węgla kamiennego wpływają rekordowo wysokie ceny importowanych surowców ze względu na ograniczenie dostaw rosyjskiego gazu i embargo na węgiel z Rosji. Nie bez znaczenia jest również koszt zakupu praw do emisji dwutlenku węgla w systemie EU ETS.
Jak zatem uporać się z trwającym kryzysem? Obecnie spółki energetyczne wraz z rządem pracują nad rozwiązaniami prawnymi, które umożliwią złagodzenie wzrostu cen. Konieczne jest również znalezienie środków na szybką transformację energetyczną, która zapewni nam bezpieczeństwo i niezależność.
Mimo, że OZE uzależnione są od warunków atmosferycznych, to one są najbardziej promowane w Unii Europejskiej, stają się zatem najbardziej opłacalną inwestycją, która daje niezależność od zawirowań geopolitycznych. Poza tym produkują energię najtaniej. Planowana jest również budowa elektrowni jądrowej. Pomimo wysokich kosztów inwestycji, takie rozwiązanie dałoby nam niskoemisyjne i stabilne źródło energii.
Podsumowując, na poziom ceny krańcowej energii elektrycznej wpływa aktualne zapotrzebowanie na rynku. Zatem im mniej energii zużyjemy, tym niżej będą się kształtować ceny, gdyż w takim przypadku będą ją wyznaczały tańsze jednostki wytwórcze.
Im większe zapotrzebowanie pokryją odnawialne źródła energii i najbardziej efektywne elektrownie węglowe, tym mniej tych najdroższych jednostek wejdzie do systemu i uda się ukształtować cenę na niższym poziomie. Informacje dotyczące mechanizmów rządzących rynkiem energii oraz porady w jaki sposób zmniejszyć rachunek za prąd, dostępne są na www.liczysieenergia.pl.
Prezentacja partnera
